Prof. Dr. Ziya Mocan/Obezite ve nedenleri

Obezite neredeyse yüzyılımızın sorunlarından biri haline geldi. Bunun nedenlerini öğrenebilir miyiz?

Obezite vücutta fazla yağ kitlesinin birikmesine verilen addır. Obezite 1980'lerde %14,5 sıklığında rastlanırken 2000'li yıllarda %30,5 oranlarına çıkmıştır. Aşırı obezite ise %4,7 oranında nüfusta görülür. Obezite kadınlarda daha fazla görülür, çocuklarda da gittikçe artmaktadır. Enerji alımının fazla, eneji harcamasının azaldığı veya ikisinin birlikte olduğu durumda obezite gelişir. Kilolu şahıslar genellikle aldıkları gıda miktarını azaltarak söylerler.

Obezitenin son yıllarda artmasına sebep olarak modern hayatın getirdiği rahatlık ile daha az enerji harcayarak yaşamımızı sürdürmemiz başta gelmektedir.

Evlerdeki uzaktan kumandalı aletler, yakın mesafelere bile araba ile gitmemiz, asansörleri 1 kat çıkmak için bile kullanıyor olmamız, bilgisayar başında saatlerce hareketsiz oturmamız ve aktif spor yapacak zaman bulamamamız başta gelen nedenlerdir.

Enerjisi ve kalorisi yüksek ve yağdan zengin, doğal olmayan gıdalarla beslenmede son yıllarda obezitenin artmış olmasının sebeplerinden biridir.
Geceleri geç yatılması, zihinsel yorgunluğun artması da daha çok enerji veren yiyeceklere insanları yönelttiğinden kilo alımlarının artışına yol açar.

Stresli hayat çoğunlukla yemek yeme ihtiyacını arttırdığından obeziteye yol açmaktadır.
Bütün bu nedenlerden dolayı son yıllarda obezite artmış ve artmaya devam edecektir.


Kimler obez sayılır, bunun bir standartı var mıdır?

Obezite ölçümünde vücut kitle indeksi (VKI) denilen bir ölçüm kullanılır. Burada vücut ağırlığı boyun metre olarak karesine bölünür. Örneğin: 200 kg ve 2 metre boyunda olan bir şahsın vücut kitle indeksi;

VKI= 200/2 = 200/4 = 50'dir.

VKI 18.5 = Zayıf
18.5 - 25 = Sağlıklı
25 - 30 = Kilolu
30 - 40 = OBEZ
40 - üstü= AŞIRI OBEZ

olarak kabul edilir.

Bir diğer kriter karın çevresidir. Karın çevresi erkeklerde 102cm'den yukarı, kadınlarda 88cm'den yukarı olanlar da obez kabul edilir.

Karın çevresinin ölçülmeside en az VKI kadar önemlidir. Çünkü bir anlamda bu, karın içi organlarının yağlandığını ve obeziteye bağlı komplikasyon ve hastalıkların vücutta geliştiğini bize gösterir. Karın çevresi geniş olanda genellikle insülin rezistansı denilen durum söz konusudur. Bu şahıslar genellikle tansiyonları yüksektir ve şeker hastalığına adaydırlar. Kalp hastalıkları riski de karın çevresi normalde büyük olanlarda daha çok görülür.